W stronę wieczności - obrzędy pogrzebowe dawnego Wilkołaza

26 kwietnia 2025 przeżywaliśmy ostatnią drogę papieża Franciszka. Cały niemalże świat uczestniczył w tej uroczystości za pośrednictwem kamer. Ta podniosła uroczystość jest okazją aby pochylić się nad bolesnym momentem jakim jest odejście bliskiej osoby w historii naszej lokalnej społeczności.

Fotografia funeralna nie należy do tej najchętniej oglądanej i wykonywanej, co jest dość oczywiste. Jednak w chyba każdym rodzinnym archiwum znajdziemy wspólne ostatnie rodzinne zdjęcie ze zmarłym przodkiem leżącym w otwartej trumnie czy to w domu, czy na cmentarzu tuż przed złożeniem do grobu. W tym artykule prezentuję kilkanaście zdjęć z kolekcji Jana Żytka wykonanych w czasie uroczystości pogrzebowych. To trudny temat, ale też świadectwo szacunku i pokory wobec nieuchronności końca.

Czytaj więcej: W stronę wieczności - obrzędy pogrzebowe dawnego Wilkołaza

Chałupy Wilkołaza Drugiego, cz. 2

W ramach cyklu o wilkołaskich chałupach, wracamy do Wilkołaza Drugiego żeby przyjrzeć się kilku budynkom mieszkalnym i gospodarczym. Chałupy, które dziś przedstawiam mają podobną konstrukcję są typowymi dla naszej wsi budynkami wznoszonymi w pierwszych dekadach XX wieku.

Pierwszy dom znajduje się na początku tej części Wilkołaza. Z opisu z karty ewidencyjnej dowiadujemy się, między innymi:

Czytaj więcej: Chałupy Wilkołaza Drugiego, cz. 2

Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej - pokaz lotniczy w Wilkołazie

W czasopiśmie Ster z lipca/sierpnia 1928, będącym organem Lubelskiego Komitetu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (do 1927 r. Liga Obrony Powietrznej Państwa), znajdujemy notatkę o pokazie lotniczym w Wilkołazie. Impreza została zorganizowana 24 czerwca 1928 w dniu odpustu parafialnego.

Tego typu pokazy propagandowe (uwaga: słowo "propaganda" nie miało wówczas pejoratywnego charakteru, chodziło po prostu o popularyzację organizacji oraz lotnictwa wśród ludności cywilnej) odbywały się regularnie od 1927 roku w wielu miejscowościach lubelszczyzny. Nowość jaką było lotnictwo przyciągała do LOPP rzesze członków - była to wówczas jedna z najliczniejszych organizacji paramilitarnych w kraju.

Czytaj więcej: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej - pokaz lotniczy w Wilkołazie

Historia pewnego zdjęcia

Przy okazji wpisu na stronie Okruchów w serwisie Facebook'a umieściłem zdjęcie żołnieży Wehrmachtu w towarzystwie dzieci przy jednej z wilkołaskich chałup. Okazało się, że jeden z Czytelników zidentyfikował miejsce i osoby z tego zdjęcia. Oto ta historia.

Nieubłagany upływ czasu powoduje, że stare fotografie, które mamy w swoich rodzinnych zbiorach stają się coraz częściej anonimowe. Wiemy, że to ktoś z rodziny, ale często nie ma już wśród nas kogoś, kto mógłby wskazać, że to siostra jednej z prababek, albo stryj dziadka. Dlatego póki mamy obok siebie osobę, która pomogłaby opisać rodzinne zdjęcia, korzystajmy i zapisujmy na odwrocie każdą cenną informację.

Czytaj więcej: Historia pewnego zdjęcia

Pomysł pacyfikacji Wilkołaza w 1940 roku

Historia pacyfikacji podkraÅ›nickich wsi w 1944 roku jest wstrzÄ…sajÄ…ca. Jej wspomnienie znajduje siÄ™ w artykule Pacyfikacja podkraÅ›nickich wsi 2 lutego 1944. Okazuje siÄ™, że pewien epizod z 1940 roku mógÅ‚ skoÅ„czyć siÄ™ podobnÄ… tragediÄ… w WilkoÅ‚azie. 

CaÅ‚a historia zostaÅ‚a opisana w biografii Odilo Globocnika (wyd. Replika, 2009). Globocnik byÅ‚ dowódcÄ… SS i policji na dystrykt lubelski Generalnego Gubernatorstwa. Prawdopodobnie to on byÅ‚ pomysÅ‚odawcÄ… wymordowania Å»ydów w obozach zagÅ‚ady, a wiosnÄ… 1942 roku kierowaÅ‚ akcjÄ… "Reinhardt", w wyniku której zgÅ‚adzono 1.8 miliona Å»ydów z GG i OkrÄ™gu BiaÅ‚ystok.

Czytaj więcej: Pomysł pacyfikacji Wilkołaza w 1940 roku

Podkategorie